Dla rodziców

Jak pomagać dzieciom uczyć się języka, nawet jeśli się go nie zna?

Pierwszy kontakt z językiem obcym oznacza nowe wyzwania. Rodzice zastanawiają się, czy dziecko da radę, a także – czy sami będą mogli mu jakoś pomóc.

Autor: Aleksandra Raźniak

Rodzic, nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 1 w Częstochowie, wykładowczyni na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach, filia Piotrków Trybunalski

Rozpoczęcie edukacji językowej to początek nowego etapu w życiu zarówno dziecka, jak i rodziców. Pierwszy kontakt z drugim językiem oznacza nowe wyzwania, którym niejednokrotnie towarzyszą silne emocje. Rodzice zastanawiają się, czy dziecko da radę, czy zrozumie, czy się nauczy, a także – czy sami będą mogli mu w jakiś sposób pomóc. Na szczęście te obawy dotyczą głównie rodziców. Dzieci są nieświadome i ciekawe spotkania z nieznanym. Co więcej, nowości wzbudzają u nich pozytywne uczucia, dzieci nie boją się poszukiwać, odkrywać i doświadczać. Nie widzą przeszkód i ograniczeń, a także – w przeciwieństwie do nas, dorosłych – nie boją się niepowodzeń i błędów. Mimo to obecność rodziców procesie uczenia się dziecka oraz ich wsparcie są dla niego nieocenione. Jak pomóc dziecku w nauce języka obcego? Co mogą zrobić rodzice, którzy nie uczyli się poznawanego przez dziecko języka? Poniżej proponuję kilka najważniejszych odpowiedzi na te pytania.

1. Włączaj dziecku angielskie nagrania bajek, piosenek i wierszyków.

Osłuchanie i oswojenie z językiem – zarówno pierwszym, jak i drugim – jest bardzo istotne dla dziecka. Na tym etapie rozwijanie umiejętności słuchania ma na celu głównie uwrażliwianie dziecka na melodię języka, jego brzmienie, akcent i wymowę. Oswojenie z systemem fonologicznym jest bardzo ważne dla przyszłego rozwoju sprawności mówienia. Ponadto osłuchanie z językiem pozytywnie wpływa na kształtowanie umiejętności rozumienia ze słuchu. Warto pamiętać, że oswajanie z językiem – tak ojczystym, jak i obcym – wymaga czasu i wielu powtórzeń. Dlatego należy jak najczęściej odtwarzać nagrania opowiadań, bajek, piosenek czy wierszyków, które dzieci już poznały na zajęciach w przedszkolu. Można to robić wtedy, kiedy dziecko maluje, rysuje, wycina, buduje z klocków, układa puzzle, lepi z plasteliny, a nawet – podczas jazdy samochodem. Dziecko, wykonując różne czynności, słucha biernie, bez nastawienia na konkretne informacje, a mimo to nieświadomie przyswaja elementy nowego języka. Te same nagrania można odtwarzać kilkukrotnie, gdyż dzieci lubią powtarzać te same czynności. Dotyczy to artykułowania tych samych dźwięków, powtarzania zabaw, słuchania opowiadań, śpiewania piosenek czy recytowania wierszyków. Jeśli wspólnie z dzieckiem słuchamy nowych, nie znanych mu wcześniej opowiadań, należy jednocześnie oglądać książeczkę, aby dziecko mogło łatwiej zrozumieć treść słuchanego tekstu.

2. Odtwarzaj dziecku filmy w wersji anglojęzycznej.

Przyswajaniu języka na obecnym etapie rozwoju dziecka służy również oglądanie filmów, bajek czy programów dla dzieci w wersji anglojęzycznej. Dla dziecka ważne jest, by podążać za fabułą, dlatego nie zraża się, jeśli nie rozumie każdego słowa i – mimo początkowych trudności – przyzwyczaja się do tej niedogodności. Zarazem taka forma kontaktu motywuje do nauki języka. Dziecko odczuwa realną potrzebę poznawania, chce rozumieć jak najwięcej i jak najlepiej, a ponadto staje się wrażliwe na nowy język i świadome kontaktu z nim. Wiedza, że oprócz dobrze mu znanego języka ojczystego na świecie istnieją inne, których można się nauczyć i używać, pozytywnie oddziałuje na jego motywację, a ta z kolei – rzutuje na przyszłe postępy w przyswajaniu języka i w nauce w ogóle.

3. Zachęcaj i chwal.

Pierwszy kontakt z językiem obcym u większości dzieci wywołuje fascynację, ale może też spowodować niechęć wobec czegoś nieznanego. Niekiedy jest to rezultat braku dojrzałości emocjonalnej, co z kolei prowadzi do odczuwania obawy i strachu. Pamiętajmy zatem, że dziecku należy pokazywać wyłącznie pozytywne aspekty nauki języka, nieustannie je zachęcać, a także chwalić. Dla kilkuletniego dziecka pochwała jest bardzo ważna, a wyrażona przez zadowolonego rodzica – działa ze zdwojoną siłą. Starajmy się więc nie krytykować i nie korygować dziecka, nawet jeśli popełnia błędy. Załóżmy, że ma do niech prawo. Z drugiej strony unikajmy również nadmiernego nacisku na osiąganie sukcesów. Zbyt wygórowane oczekiwania rodziców, czasem nieadekwatne do realnych możliwości dziecka, mogą zniweczyć jego starania i zniechęcić do poznawania nowego języka, a w skrajnych wypadkach – nawet do uczenia się czegokolwiek.

4. Interesuj się nauką swojego dziecka i uczestnicz w niej.

Podczas poznawania nowego języka zainteresowanie rodziców jest dla dziecka bardzo ważne. Mogą je oni okazać przez zadawanie konkretnych pytań, na które dziecko jest w stanie odpowiedzieć, na przykład: „W co się bawiliście na zajęciach językowych?”, „Co sprawiało ci trudność?”. Zaangażowanie i troska rodziców sprawiają, że dziecko poważnie traktuje naukę języka obcego. Sądzi, że skoro dla rodziców jest ona tak ważna, to dla niego też powinna. Warto pamiętać, że rodzic jest dla przedszkolaka autorytetem. Jego obecność i zainteresowanie motywuje więc dziecko do działania, chroni je przed porażkami i utwierdza w przekonaniu, że zawsze może liczyć na wsparcie i pomoc.

5. Bądź w stałym kontakcie z nauczycielem języka obcego.

Dziecko, jego postępy, ale również problemy, powinny być w centrum uwagi tak nauczyciela, jak i rodziców. Systematyczne konsultacje obu tych stron są więc bardzo istotne. Nauczyciel i rodzicie powinni wymieniać się spostrzeżeniami na temat nauki dziecka i wspólnie szukać rozwiązań ewentualnych problemów. Choć nauczyciel jest specjalistą w zakresie nauczania, to sam, bez pomocy i wsparcia ze strony rodziców, rzadko odnosi sukces. Podobnie rodzice, choć niezwykle ważni dla dziecka, działając bez porozumienia z nauczycielem, czasem błądzą lub mylą się. Dlatego bez fachowej pomocy ze strony nauczyciela rodzice również nie osiągną zamierzonego celu.

Mam nadzieję, że powyższe pomysły i wskazówki przyczynią się do wspólnego sukcesu nauczycieli i rodziców, a przede wszystkim – przyniosą dzieciom wiele radości podczas ich pierwszej przygody z językiem obcym.